Als God gevonden of gekend kan worden, dan dient God een relationeel wezen te zijn. Alleen dan kun je de schepping kunnen verklaren en daarmee de zoektocht van de mens naar God en de zoektocht van God naar de mens".

God?

"Noem het zingeving, noem het religie, noem het spiritualiteit. Noem het godsdienst, noem het overtuiging. Noem het de zoektocht naar onze oorsprong of pelgrimsreis naar onze bestemming, ieder mens wordt ermee geconfronteerd. Ieder mens heeft een spirituele kant waar meer of minder serieus mee omgegaan wordt. De mens is een spiritueel wezen en is daarmee op reis of op zoek. Op zoek naar zijn of haar oorsprong of op zoek naar God.

Laten we beginnen met de vraag: wie of wat is God? Wat maakt nu dat een god ook echt God is? Wanneer kun je spreken van goddelijke eigenschappen? Over het algemeen spreken we daar pas over wanneer deze eigenschappen bovenmenselijk zijn. Goden kunnen dingen doen die mensen niet kunnen. Goden bewegen zich in een wereld die boven de onze staat. Of nog sterker: goden beheersen op een onzichtbare wijze het menselijke leven of oefenen daar invloed op uit. Als dat zo is, dan is onze zoektocht wel erg lastig. Want we stappen daarmee een gebied binnen waarvan het bestaan en de werking boven ons vermogen ligt.

Een mogelijk gevolg daarvan is dat we alles wat we niet begrijpen aan die bovenmenselijke wereld toeschrijven. We zoeken dan als het goed gaat snel verklaringen in een God die aan onze kant staat. Wanneer het niet goed gaat, schrijven we dit toe aan het kwaad, ook wel de duivel genoemd. Goed en kwaad; God en de duivel. Alsof er slechts twee partijen zijn, en de mens niet meer dan een toeschouwer of figurant is.

Meer dan een figurant

Als mens spelen we mee in het contact met dat bovennatuurlijke. We hebben daarin een eigen verantwoordelijkheid keuzen te maken in onze zoektocht en keuzen te maken in de zoektocht van God naar ons. Genoegen nemen met een toeschouwersrol, of nog erger, de rol van fatalistische figurant, brengt ons waarschijnlijk niet verder dan de spirituele ervaring die iedereen weleens heeft: wanneer je met verbazing naar de sterrenhemel kijkt of naar een ondergaande zon en daarbij gevoelens van verbondenheid ervaart met iets groters dan jezelf.

Er moet toch meer zijn? Er moet toch ook meer zijn dan een of ander abstract Godsbesef? Als er een God is, zou deze dan ook te kennen zijn? Dichtbij, persoonlijk, met naam en toenaam? Is het mogelijk niet alleen van een afstand, als toeschouwer, als onderdaan of in rituelen een God te dienen, maar die God ook van dichtbij te kennen?

Aan God verbonden

Daarvoor moet zo’n God, naast dat bovenmenselijke, ook iets persoonlijks hebben. Iets dat ons raakt en verbindt. Waardoor de mensen, jij en ik, geen toeschouwers zijn, en God geen afstandelijke kracht of verheven wezen. Zoiets zou mogelijk zijn wanneer die God de oorsprong van ons bestaan is, de oorsprong van het leven, Schepper van het leven of de Bron van het leven. Dat zou de reden voor verbondenheid tussen God en mens en mens en God zijn en dat wordt dan ook in de grote religies erkend. De mens is aan zijn God verbonden omdat God zijn of haar Schepper is.

Of anders gezegd: de mens vindt zijn oorsprong in God, in de schepping. Maar voordat we verdergaan op onze zoektocht, moeten we ons wel afvragen waarom een bovenmenselijke God mensen zou gaan scheppen. Mensen die in contact met Hem kunnen leven. Als je bij een God denkt aan een alleenstaand opperwezen, dat helemaal volmaakt is en tot alles in staat, dan blijft het vreemd dat zo’n God iets schept dat duidelijk van een mindere dimensie is dan hijzelf. Helemaal als Hij dan een relatie met zijn schepsel zou willen hebben. Dat wringt, jeukt, voelt ongemakkelijk.

Is die God dan eenzaam? Heeft Hij behoeften? Heeft Hij aanbidders nodig om zijn eigen grootheid te bevredigen? Dat maakt God niet volmaakt, maar erg egocentrisch. Voor een schepping en persoonlijke relatie moet er dus iets in God zijn dat verder gaat dan een supermacht die ooit eens de wereld schiep. Er moet een reden zijn voor die schepping en die reden moet in het wezen van God te vinden zijn.

God overstijgt bevattingsvermogen

Wellicht is God zelf relatie? Wellicht is God liefde of is liefde God? Liefde heeft relatie nodig en dan zou die in God te vinden moeten zijn. Martin Buber, de bekende Joodse godsdienstfilosoof, zegt het als volgt: ‘In het begin was er relatie.’ God is bovenmenselijk en van een andere dimensie. God kan enkelvoud en meervoud tegelijk zijn en toch weer één. Daarmee overstijgt Hij ons bevattingsvermogen en is Hij goddelijk. Christenen geloven in Vader, Zoon en Geest, die drie in één zijn. Daarmee zijn christenen geen aanhangers van een meergodendom, maar ook niet absoluut monotheïstisch. Christenen geloven niet in een eenzaam, alleenstaand opperwezen. Christenen geloven in één God die in zichzelf relatie is. En die relatie wordt bepaald door volmaakte, ongeschonden eenheid en liefde in God zelf.

God de Vader houdt van Jezus en de Geest; Jezus houdt van de Vader en de Geest en de Geest houdt van de Vader en van Jezus. En ze zijn een onlosmakelijke eenheid met elkaar en daardoor één.
Zoiets past wel bij goddelijke eigenschappen. God dient een relationeel wezen te zijn, wil je de schepping kunnen verklaren en daarmee de zoektocht van de mens naar God en de zoektocht van God naar de mens."

Gods Vaderhart is te koop bij de boekhandel of bij Ark Media